Wat is werken op arbeidstherapeutische basis?
Het begrip werken op arbeidstherapeutische basis dateert nog uit de tijd dat er bedrijfsverenigingen bestonden. Als een arbeidsongeschikte werknemer het werk weer (gedeeltelijk) ging hervatten maar nog onduidelijk was of hij zijn eigen werkzaamheden weer zou kunnen uitvoeren, dan kon het instrument arbeidstherapeutische werkhervatting worden ingezet. In dat geval ontving de werknemer geen loon van de werkgever, maar een ziektewetuitkering.
Werken op arbeidstherapeutische basis wordt vaak door bedrijfsartsen geadviseerd na een langdurige periode van arbeidsongeschiktheid. Vaak start de werknemer binnen een re-integratietraject niet direct met volledige werkhervatting maar met een arbeidsduurbeperking en op arbeidstherapeutische basis (bijvoorbeeld middels halve werkdagen). Werken op arbeidstherapeutische basis wordt echter te pas en te onpas ingezet. In professionele protocollen is het begrip vaak onvoldoende gedefinieerd. Arbeidstherapie is geen werkhervatting. Voor de werkgever geldt loondoorbetaling op basis van arbeidsongeschiktheid, dat wil zeggen ook bij volledige werkhervatting op arbeidstherapeutische basis blijft de werknemer als 100% arbeidsongeschikt geregistreerd staan. Dit kan uiteraard gevolgen hebben voor het loon (bijvoorbeeld door loonkorting in het 2e ziektejaar of vanwege secundaire arbeidsvoorwaarden). Ook inkomensverzekeraars kunnen een eigen beleid voeren ten aanzien van arbeidstherapie. Arbeidstherapie heeft een duidelijke positie gekregen in CAO’s en Arbeidsvoorwaarden. Vaak hecht de werknemer sterk aan de verworvenheden van arbeidstherapeutisch werken zoals uitstel van functioneringsbeoordelingen en de vrijheid om zelf de arbeidsduur te kunnen beperken bij wisselende belastbaarheid.
STECR Werkwijzer Arbeidstherapie
Nog altijd bestaat oneigenlijk gebruik van het re-integratie instrument arbeidstherapie. De STECR Werkwijzer Arbeidstherapie belicht echter al sinds 2007 de inzet van arbeidstherapie als re-integratie instrument.
Werken op arbeidstherapeutische basis is absoluut niet vrijblijvend. Toepassing van arbeidstherapie zou derhalve in de praktijk eerder uitzondering dan regel moeten zijn. In de praktijk wordt arbeidstherapie veelvuldig toegepast tijdens re-integratie in eigen werk met een duur van soms vele maanden. Het is echter geen geschikt re-integratie instrument dat bij ieder re-integratietraject kan worden ingezet. Werken op arbeidstherapeutische basis heeft alleen betekenis als er onvoldoende duidelijkheid bestaat over de belastbaarheid (loonwaarde ontwikkeling) van de arbeidsongeschikte werknemer. Daarnaast geldt als vuistregel dat in principe een periode van arbeidstherapeutisch werken niet langer duurt dan maximaal vier weken.
Beoordelingskader UWV
Bij de WIA aanvraag toetst UWV de toepassing van arbeidstherapie. Werken op arbeidstherapeutische basis wordt niet gezien als werkhervatting en kan leiden tot de beoordeling van een niet-bevredigend re-integratieresultaat. Werken zonder loonwaarde (met andere woorden op arbeidstherapeutische basis) dient volgens het UWV in de regel niet langer te duren dan 6 weken en is bedoeld om de arbeidsmogelijkheden van de arbeidsongeschikte werknemer te beoordelen. Na afloop van deze periode neemt de werkgever (geadviseerd door de bedrijfsarts) het besluit tot re-integratie in eigen functie of een andere wijze van re-integratie. Het UWV kan daarom ook concluderen dat er te lang is gewerkt op basis van arbeidstherapeutisch werken zonder loonwaarde.
In de rechtspraktijk hanteert de rechtspraak als uitgangspunt dat bij arbeidstherapie sprake is van (volledige) arbeidsongeschiktheid. Bij het verrichten van passende arbeid wordt uitgegaan van (gedeeltelijke) werkhervatting.
In de praktijk
De Werkwijzer Arbeidstherapie van STECR heeft belangrijke implicaties voor bedrijfsartsen en werkgevers. Werken op arbeidstherapeutische basis kan uitsluitend worden ingezet als re-integratie instrument. Standaard starten met arbeidstherapie als een werknemer langere tijd afwezig is geweest wegens arbeidsongeschiktheid, is in de huidige praktijk niet meer aan de orde. De duur van de arbeidstherapie is verder beperkt tot enkele dagen en kan slechts in uitzonderlijke situaties oplopen tot maximaal vier weken.