Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn niet objectiveerbare klachten zoals onbegrepen moeheid, malaise klachten, pijn, maag-darm problemen en neurologisch aandoende symptomen. Ook functionele syndromen worden regelmatig gezien en behandeld als SOLK klachten zoals fibromyalgie, het chronisch vermoeidheid syndroom (CVS) en prikkelbaar darm syndroom (IBS). In het algemeen geldt dat bij een derde van de klachten die bij huisarts of specialist worden gemeld geen lichamelijke aandoening gevonden wordt. Bij 25% van deze patiënten is sprake van een chronisch beloop met verminderd functioneren en hoge zorg consumptie.
De effectief bewezen behandeling van deze klachten is cognitieve gedragstherapie die zich met name richt op de gevolgen van de klachten en hoe deze gevolgen een negatieve invloed hebben op de klachten. Daarmee leert de patiënt de klachten in een bredere context te zien en zal daarmee ook beter begrijpen dat het zoeken naar een fysieke oorzaak vrijwel niets oplevert. Dit kan de kwaliteit van leven van deze patiënten in belangrijke mate verbeteren.
SOLK is een zogenaamde uitsluiting diagnose die toegepast wordt als geen lichamelijke oorzaak wordt gevonden voor de klachten en een relevante psychische component van de klacht wordt verondersteld. Het onderscheid tussen verklaarde en onverklaarde klachten verdwijnt nu in de nieuwe diagnostische categorie van DSM-5: de somatic symptom disorder. De DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) is de meest recente versie van het classificatiesysteem in de psychiatrie (uitgebracht door APA, American Psychiatric Association)
De belangrijkste criteria voor de classificatie van somatic symptom disorder zijn kort samengevat:
- de lichamelijke klachten veroorzaken veel onrust en verstoren het dagelijks leven
- de gedachten, gevoelens en gedragingen over deze klachten zijn buitenproportioneel
- er is sprake van chronisch beloop